İlk bilgisayarların ortaya çıkışının üstünden yaklaşık 70 yıl geçti. İnternetle birlikte sayısız veri dolaşıma girdi.
Çevrim içi mecralarda bu veriler toplanıyor, işleniyor ve siz gönüllü olmasanız dahi paylaşılabiliyor. Birçok kişi, kişisel veya hassas verilerinin neler olduğu, veri sömürüsü kavramı ve kişisel verilerin nasıl işlendiği konusunda habersiz.
Kişisel verilerinin ne olduğunu bilmeyen bir birey, gözetlendiğinin de farkında olmuyor. Oysa artık alışveriş eğiliminden sağlık bilgisine, politik tutumdan kişilerin arkadaşlarıyla yaptığı çevrim içi her hareket veri analistleri tarafından öğrenilebiliyor.
Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tüba Karahisar ile Munzur Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç Dr Celal Hayır, yeni medyaya ilişkin yazdıkları kitapta veri sömürgeciliği üzerine kapsamlı bir araştırma yaptı. Tüba Karahisar, veri sömürgeciliği ve tehlikelerini TRT Haber’e anlattı.
“Sosyal platformlara baktığımızda hepsine üyelik ücretsiz ve gerçek kişi olarak üye olmamız bekleniyor. Yani anonim olarak üye olmamızı kabul etmiyorlar. Neden olabilir? Ayrıca bu uygulamalar bizden tuttuğumuz takımdan dini görüşümüze, mezun olduğumuz okullardan beğendiğimiz filmlere kadar bilgi vermemizi istiyor. Çevrim içi olmamızla birlikte bilgilerimiz bu platformlarca toplanıp, işleniyor. Çoğu kişi gönüllü olarak ya da farkında bile olmadan bu bilgileri kimi kuruluşların hizmetine sunuyor. Kuruluşlar ise artık neyi beğendiğimiz, ne satın almak istediğimiz hakkında uzmanlaştı. Veri madenciliği aracılığıyla verilerimiz, alınıp satılıp, işlenebilir hale geldi. Veri, ekonomik bir mal… Kuruluşlar, parça parça bilgi kümelerini bir araya getirerek anlamlı ilişkiler kurar ve buna uygun pazarlama stratejileri geliştirir. Eskiden sadece yaşa, cinsiyete vb. basit bölümlendirmeler yapılırken veri madenciliği ile bu bölümlendirmeler çok çeşitlendi ve bireyselleşti. Telefonlara yüklenilen uygulamalar aslında çoğu bilgileri kurulmadan önce izin alarak bizlerden istiyor. Ancak bir kısmımız önemsemediğimiz için bir kısmımız da uygulamayı kullanabilmek için izin vermek durumunda kalıyor. Yine sosyal medya platformları hakkımızda ne kadar bilgi varsa paylaşmamızı teşvik ediyor. Instagram, Facebook gibi uygulamalarda ‘beğeni’ butonu insanların “sevilme ve takdir edilme” ihtiyacına hizmet ediyor. İnsan psikolojisinin en ince noktası yakalanmış bu buton ile. Çoğu kişi, beğeni aldıkça mutlu oluyor ve mutlu oldukça yeni fotoğraflar paylaşabiliyor bu fotoğrafların ya da paylaşımların mahrem olup olmadığına dikkat etmeden. Bir müddet sonra bu sarmalın içine giren kişi bağımlı da olabiliyor. Beğeni duygusu o kadar ağır basıyor ki gönüllü köleliğe dönüşüyor.”
Haberin detayı: https://www.trthaber.com/haber/bilim-teknoloji/21inci-yuzyilin-somurgecilik-yontemi-veri-transferi-557805.html
